ضرورت پرورش اخلاقی کودکان از دید اسلام/ حدیث پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره اخلاق

ضرورت پرورش اخلاقی کودکان از دید اسلام/ حدیث پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره اخلاق

پدران و مادرانی که در اثر سهل انگاری و یا سایر عوامل از تربیت فرزندان خود سرباز می‏زنند از نظر دین و اجتماع خطاکارند. این گونه فرزندان هم برای خانواده و برای اجتماع فردی مزاحم خواهند بود.

شرافت انسان وابسته به روحیات پسندیده اوست، اگر فردی از نظر علمی دارای عالیترین مدارک باشد ولی از انسانیت و اخلاق نیکو بهره کافی نداشته باشد فاقد هر نوع ارزشی خواهد بود علم و دانش اگر متکی به صفات پسندیده نباشد برای صاحبش شرافتی به وجود نخواهد آورد.

آنچه که فرد و خانواده و اجتماع را، ارزشمند می‏سازد و به زندگی صفا و لذت می‏بخشد، همانا اخلاق نیکو است. انسان نمی‎تواند با مال و ثروت و قدرت، در دیگران نفوذ کند. این اخلاق است که دل های مردم را تسخیر می‏سازد، و انسانها را با یکدیگر مهربان و اجتماعی خالی از عقده‏ها و نگرانی‏ها به وجود می‏آورد.

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‎فرماید: شما هرگز نمی‏توانید به وسیله مال و ثروت مردم را به سوی خود جلب نمایید.

پس به وسیله اخلاق نیکو و صفات پسندیده می‎توانید در دلها آشیان گیرید. دل‎های انسانها از هر قلعه و حصاری استوارتر است؛ چیزی که در گشودن آن مؤثر است همانا اخلاق و انسانیت است.

اولین آموزشگاه اخلاقی

خانه، اولین مدرسه تربیت اخلاقی است، کودک به تدریج بر اساس مشاهدات روزمره، پایه‏های اخلاقی خود را پی ریزی می‏نماید. در محیط خانه هر کودکی تعالیم خوب و بد را فراگرفته و زیربنای اخلاق او گذاشته می‎شود. کودکی که در محیط خانه، با دروغ آشنا می‏شود، بدون شک دروغگویی را می‏آموزد، کودک همانند نهال تازه‏ای است. هر طور به او تعلیم دهند همان گونه تربیت می‏شود. کودکی که از پدرومادر عاطفه ندیده باشد برای گذشت و عاطفه ارزش کمتری قائل خواهد شد.

الگوهای تربیتی

رفتار پدر و مادر در محیط خانه، هرچه باشد سر مشقی برای کودکان خواهد بود، زیرا آنان فاقد آن گونه رشد عقلی هستند که بتوانند خوبی و بدی را تمیز دهند. فرزندان به پدرومادر خود علاقه دارند و بر اساس همین علاقه و پیوند، پدر و مادر را نمونه و سرمشق خود قرار می‏دهند و می‏کوشند رفتارشان را با افعال آنها انطباق دهند.

روی این اصل مشخص می‏شود که پرورش اخلاقی کودکان در محیط خانه، به طور عملی صورت می‏گیرد. پدر و مادری که به تربیت فرزند خود علاقمندند در درجه اول باید بکوشند خود دارای فضایل اخلاقی باشند تا فرزندشان نیز، روحیات پسندیده آنان را تقلید کرده جزء اخلاق و خوی خود قرار دهند. با پند و اندرز نمی‏توان درستی و راستی و سایر صفات اخلاقی را که در محیط خانه کمتر مراعات می‏شود در آنها به وجود آورد.

آغاز پرورش اخلاقی

انسان بر اساس فطرت، از آغاز تولد برای تربیت پذیری آمادگی دارد، بدیهی است هرچه این امر در سنین پایین‏تر انجام گیرد نتایج آن درخشان‏تر خواهد بود. دردوره رشد مغز کودک برای گرفتن هر نوع تأثیراتی آمادگی دارد. روی همین اصل کودک هرچه در اختیارش قرار گیرد فوراً در خود جذب می‎نماید. اخلاقی که در دوران کودکی کسب شده باشد در مراحل بعدی زندگی اثرات مهمی از خود به جای می‏گذارد.

نظر اسلام در پرورش اخلاقی

پرورش اخلاقی کودکان در اثر تقلید و پیروی از رفتار دیگران تدریجاً و به طور نامحسوس، تکمیل می‏شود. اسلام پدران و مادران را در امر پرورش اخلاقی فرزندان خویش، مسئول می‏داند و یکی از وظایف اساسی و حساس آنها را به تربیت فرزند دانسته است.

پدران و مادرانی که در اثر سهل انگاری و یا سایر عوامل از تربیت فرزندان خود سرباز می‏زنند از نظر دین و اجتماع خطاکارند. این گونه فرزندان هم برای خانواده و برای اجتماع فردی مزاحم خواهند بود.

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره پرورش اخلاقی کودکان فرمود: فرزندان خود را تربیت نمایید که در برابر آنان مسئولیت بس بزرگی دارید.

دین اسلام در تمام شئون زندگی فردی، اجتماعی، حقوقی و قضایی خصوصیات اخلاقی را محترم شمرده و بدان‏ها توصیه نموده است. روابط پدر و فرزند و شاگرد و معلم را به بهترین وجهی بیان داشته است. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: من برای تکمیل اصول اخلاق و فضیلت، برانگیخته شدم. بنابراین آئین مقدس اسلام با تحکیم زیربنای اخلاقی مسلمانان؛ کاخ سعادت و برتری آنان را در دنیا و آخرت استوار می‏سازد و این است هدف عالی پیشوای عالی قدر اسلام.